استاندارد ملي نهالستان و نهال

درختان ميوه

 ضوابط و الزامات مهم عمومی نهالستان فضای باز

1.نهالستان باید در محلی احداث شود که دارای اقلیم مناسب و از نظر عدم آلودگی به آفات کلیدی مورد تأیید وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته باشد.

2.نهالستان نبايد در محلی که قبلاً باغ میوه هم‌خانواده آن نوع نهال بوده است، احداث شود.

3.نهالستان باید قبل از شروع به کار دارای گواهی سلامت خاک و آب باشد.  نوع عوامل مضر ضروری که باید اندازه گیری شوند بر عهده کمیته فنی نهال استان میباشد.

4.بسته به نوع محصول و طول دوره تولید نهال، نهالکار می‌تواند از زمین‌های اجاره‌ای استفاده کند.

5.استفاده از پس‌آبهای محلهای مسکونی، صنعتی، مزارع و باغها برای آبیاری نهالستان گونه‌های مثمر ممنوع است.

6.تولید کننده نهال بايد گواهی سلامت و اصالت مواد اوليه تکثيری (شامل: قلمه، پيوندک و هر نوع بافت) حاصل از باغهای مادری را از سازمان جهاد کشاورزی استان با نظارت مستقیم مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال و یا نمایندگان استانی آنها دريافت کرده باشد.

7. در نهالستان وجود یا کاشت درختان غير مثمر که میزبان آفات کلیدی هستند، ممنوع می‌باشد.

8.کاشت هرنوع گياه، اعم از مثمر و يا غير مثمر در فضاهای خالی و بين رديفها و کف جويهای موجود در نهالستان ممنوع است.

9.نگهداری هر نوع درخت مثمر یا غیر مثمر به عنوان سایه‌بان در درون و یا در حاشیه قطعات تولید نهال ممنوع است.

10.کاشت درختان غیر مثمر غیر میزبان ثانویه در حاشیه خیابانهای نهالستان مجاز است.  فاصله ردیف درختکاری شده حاشیه خیابان با نهال باید به اندازه‌ای باشد که روی نهال‌ها سایه اندازی نکند.

11. استفاده از ابزار و ادوات کشاورزی به صورت مشترک با مزارع و نهالستانهای ديگر، قبل از ضدعفونی، ممنوع است.  برای اين منظور تعبيه يک محل ضد عفونی شامل حوضچه حاوی محلول ضد عفونی در مسير عبور عابرين پياده و ادوات کشاورزی (از قبيل تراکتور، تريلی، گاو آهن، دیسک و ...) قبل از ورود به نهالستان ضروری است.  محلول درون حوضچه باید خاصیت

ضد عفونی کنندگی لازم داشته باشد.  از این رو تجدید و یا تعویض محلول ضد عفونی کننده در زمانهای مناسب ضروری است.

12. استفاده از کودهای حيوانی تازه و کود برگ نپوسيده در نهالستان ممنوع است.

13. نهالستانهایی که دارای گلخانه برای تکثیر هستند، داشتن انبار، محلی برای تهیه و ذخیره کود برگ، کمپوست و دستگاه ضد عفونی خاک، ضروری است.

14. در نهالستان رعایت آیش (حداقل یکسال) و تناوب با گونه‌های متفاوت الزامی است.

15. هر تولید کننده نهال غیر گلدانی گونه‌های مشابه برای رعایت آیش یکساله باید سه قطعه زمین (حداقل هر قطعه7/0 هکتار و جمعاً 1/2 هکتار) داشته باشد تا قطعه برداشت شده را برای یک سال آیش گذاشته شود.  این میزان زمین برای تولید کنندگانی است که نهالهای تولیدی آنها (مثل نهال هسته دارها و دانه دارها) پس از دو سال توزیع می‌شود.  در صورت اجاره‌ای بودن زمین باید پس از هر دوره کامل تولید نهال، محل کشت عوض شود.  حداقل زمین اجاره‌ای برای یک دوره کامل تولید نهال باید 7/0 هکتار (7000 متر مربع)  باشد.

_{طبق نقشه یک قطعه پس از سه سال (با یکسال آیش) دوباره به زیر کشت می‌رود}

16. باید فاصله‌ی بین نهالستان‌های محصولات هم‌خانواده با باغهای آلوده مجاور آن حداقل 1000 متر در نظر گرفته شود.  تعیین فاصله بیش از 1000 متر،‌ با توجه به حساسیت محصول، میزان و شدت آلودگیهای بومی اعم از آلودگیهای قرنطینه‌ای و غیر قرنطینه‌ای خطرناک،‌ جهت بادهای غالب و موسمی منطقه‌ و ...  بر عهده کمیته فنی نهال استان می‌باشد.

17. فاصله‌ی بین نهالستانهای غیر هم‌خانواده با باغهای آلوده اطراف آن در صورتی که دارای آفات مشترک نباشند باید حداقل 50 متر باشد.  این فاصله برای میوه‌های هم‌خانواده برای هر میوه جدا ذکر خواهد شد.

18. هر نهالستان باید کتابچه حاوی اطلاعات موثق همراه با عکس رنگی هر رقم در زمان بلوغ میوه ورنگ گرفتن کامل آن و نیز فرم درخت تهیه کرده و به تأیید مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال رسانده تا در زمان فروش نهال، هویت محصول به رؤیت خریدار برسد.

19. مسئوليت سلامت نهالستان بر عهده مالک نهالستان مي‌باشد ولی مسئوليت مستقیم نظارت و گزارش وضعیت سلامت نهالستان، برعهده مدیر فنی[1]نهالستان است. 

20. مدير فني نهالستان بايد کارشناس کشاورزی و ترجيحاً کارشناس باغبانی باشد.

21. داشتن انبار خنک (یا سردخانه)، سايه‌بان، شاسی‌سرد و شاسی‌گرم (در صورت نیاز) و حوضچه ضدعفونی ریشه نهال ضروری است.  ابعاد آنها با توجه به حجم توليد و مدت نگهداری نهال قبل از عرضه به بازار، متفاوت خواهد بود.

22.  کاشت محصولات سبزی و صیفی در نهالستان ممنوع است.

23. تعیین نوع و میزان آلودگی مجاز خاک و آب و درصد نهالهای آلوده قابل قبول (بسته به نوع و شدت آلودگی) در یک نهالستان بر عهده کمیته فنی نهال استان است و  نظر نماینده یا نمایندگان سازمان حفظ نباتات استان الزامی است.

24. نهالهای حاصل از روشهای معمول غير جنسی بايد دقيقا˝ دارای صفات مادری باشند و تفرق صفات در آنها مشاهده نشود.

25. در صورت نیاز، 12-10 روز قبل از انتقال نهال باید نهالستان با سم مناسب سمپاشی شود.  تصمیم این مورد با توجه به شدت آلودگی نهال و بر عهده‌ی مدیر فنی نهالستان است.

26. قسمت فروش نهال باید خارج از محل تولید نهال باشد.  به طوریکه خریدار مستقیماً وارد نهالستان نشود.

27. خریدار نهال می‌تواند در مراحل مختلف تولید با هماهنگی مدیر فنی نهالستان و با رعایت مسائل بهداشتی نسبت به بازدید نهال در نهالستان اقدام نماید.

28. باید اندامهای گیاهی اضافی نهالستان به نحو مناسب منهدم گردد.

29. تا 200 هزار اصله نهال در فضای باز به یک مدیر فنی نیمه وقت و از 200 هزار اصله بیشتر به ازای هر 200 هزار اصله به یک مدیر فنی تمام وقت نیاز است.  ملاک تمام وقت بودن مدیر فنی، بیمه نامه‌ او است.  یک نفر مدیر فنی نیمه وقت می‌تواند بر چند نهالستان مجاور نظارت کند.

30. سیستم آبیاری مناسب برای نهالستانها از نوع آبیاری تحت فشار است.  این اقدام برای نهالستانهای جديدالاحداث با وسعت حداقل 5 هکتار الزامی است که باید قبل از احداث و یا حداکثر ظرف مدت 2 سال پس از احداث، نسبت به اجرای آن اقدام نمایند. 

استاندارد نهالستان بادام

1. رعایت ضوابط مهم عمومی نهالستانهای فضای باز الزامی است

2. به دلیل حساسیت درخت بادام به زیادی عناصر بُر، کلر و سدیم در آب آبیاری، باید میزان هر یک از این عناصر در آب آبیاری نهالستان کمتر از 1 میلیگرم در لیتر باشد.

3. فاصله نهالها بر روی هر رديف باید 10 تا 15 سانتيمتر باشد و فاصله بين رديف‌های کاشت در حالت يک رديفه 90 سانتيمتر و در حالت دو رديفه، فاصله بين هر دو رديف با دو رديف بعد، بايد 120 سانتيمتر و فاصله بين رديفها 50 - 40 سانتيمتر باشد.

4.در نهالستان بادام بايد ارقام بارور و گرده‌زای مناسب و مورد تأييد که دارای شناسه مشخص هستند، توليد شود.  به طوري‌ که خريدار نهال به ازای خريد هر رقم بارور بادام، يک يا دو رقم گرده‌‌زاي آن نيز دريافت کند.  به نحوی که يک سوم نهال‌های فروخته شده به خريدار از رقم يا ارقام گرده‌زا باشد.  اگر ارقام گرده‌‌زا از نظر اقتصادی مهم نباشند.  استفاده 10% از درختان گرده‌‌زا برای هر رقم بارور کافی است.

5.بايد فاصله بين نهالستانهای خالص بادام از هم حداقل 30 متر و فاصله بین نهالستان‌های چند محصولی بادام همراه با میوه‌های هسته‌دار دیگر با باغات آلوده بادام و یا هسته‌دارهای هم‌خانواده آن حداقل 1000 متر باشد.  و لی انتخاب قطعی فاصله (فاصله بيش از 1000 متر) بسته به حساسیت رقم، شرايط محيطی و شدت آلودگی منطقه بر عهده کمیته فنی نهال استان است.

6.کشاورزانی که توليد کننده پايه‌های رویشی از قبيل GF و مشابه آن هستند بايد دارای گلخانه مجهز به سيستم مه‌پاش (ميست) و شاسی پاگرما باشند.  وسعت آنها بسته به ميزان توليد سالانه متفاوت است كه توسط مدير فني نهالستان مشخص مي‌گردد.

7.تعیین نوع و میزان آلودگی مجاز خاک و آب و درصد نهالهای آلوده قابل قبول (بسته به نوع و شدت آلودگی) در یک نهالستان بادام بر عهده کمیته فنی نهال استان است و  نظر نماینده یا نمایندگان سازمان حفظ نباتات استان الزامی است.

استاندارد نهالستان فندق

1. رعایت ضوابط مهم عمومی نهالستان فضای باز الزامی است.

2. به دلیل حساسیت درخت فندق به زیادی عناصر بُر، کلر و سدیم در آب آبیاری، باید میزان هر یک از این عناصر در آب آبیاری نهالستان کمتر از 1 میلیگرم در لیتر باشد.

3.در نهالستان فندق که برداشت پاجوش با دست صورت می‌گیرد، بايد درختان مادری مولد پاجوش‌های ريشه‌دار 50 تا 60 سانتيمتر روی رديف کاشته شوند.  در این حالت باید فاصله هر دو رديف از هم حداقل 100 سانتيمتر باشد.  ولی اگر برداشت پاجوش با ماشین صورت می‌گیرد فاصله بین ردیفها برای کار با دستگاه نهال کنی 2 متر می‌باشد. 

4.حتي در شرايط مناسب نبايد از درختان مادری فندق در نهالستان برای مدت بيش از 12 سال پاجوش گرفته شود.

5.توليدکننده نهال فندق بايد نهال رقم يا ارقام گرده‌‌زای مناسب برای رقم بارور مورد فروش نيز توليد کند.  به طوری که 10% نهال‌های عرضه شده در زمان فروش باید نهال‌های رقم یا ارقام گرده‌‌زا باشند.

6. فاصله بين نهالستان‌ها بايد حداقل 500 متر و فاصله بين نهالستان با باغات فندق اطراف حداقل 1000 متر باشد.  ولی انتخاب قطعی فاصله (فاصله بيش از 1000 متر) با توجه به نوع رقم، شرايط محيطی و شدت آلودگی به عوامل بیماریزای مهم منطقه بر عهده کمیته فنی نهال استان است.

7.خاکهای لومی يا رسی- شنی با حداکثر 10% آهک از اولويت خاکهای مناسب نهالکاری‌های فندق هستند و pH خاک آن نبايد از 6 کمتر و از 5/7  بيشتر باشد.

8.تعیین نوع و میزان آلودگی مجاز خاک و آب و درصد نهال‌های آلوده قابل قبول (بسته به نوع و شدت آلودگی) در یک نهالستان فندق بر عهده کمیته فنی نهال استان است و  نظر نماینده یا نمایندگان سازمان حفظ نباتات استان الزامی است.

استاندارد نهالستان گردو پیوندی

1- رعایت ضوابط عمومی نهالستانهاي فضای باز الزامی است.

2- نهالستان گردوی پیوندی در مناطقی که يخبندان زودرس پاييزه دارند، نباید احداث شود.

3-  ECآب آبياری نهالستان گردو نبايد از 4 دسی‌زیمنس بر متر تجاوز کند.

4- به دلیل حساسیت درخت گردو به زیادی عناصر بُر، کلر و سدیم در آب آبیاری، باید میزان هر یک از این عناصر در آب آبیاری نهالستان کمتر از 1 میلیگرم در لیتر باشد.

5- خاک نهالستان گردو بايد عميق (حداقل يک متر) و سبک (لومی ^_ شنی یا شنی ^_ لومی) باشد.

6- در نهالستان گردو باید فاصله بین نهالها روی ردیف 12-10 سانتيمتر و فاصله بين رديف‌ها
90–80 سانتيمتر و در حالت کاشت دو رديفه، فاصله بين هر دو رديف با دو رديف بعد 120 سانتيمتر باشد.  فاصله بين رديف‌ها در این حالت 50-40 سانتيمتر است.

7- نهالستان گردو نباید در داخل و یا در کنار باغ گردو احداث گردد و باید حداقل300 متر از باغهاي سالم گردو و 1000 متر از باغ گردوی آلوده فاصله داشته باشد.  افزایش این فاصله با توجه به نوع، میزان و شدت آلودگی‌های مهم گردو توسط کمیته فنی نهال استان تعیین می‌شود.

8- تأسسيات مورد نياز نهالستان گردوی پیوندی، با توجه به روش پيوند زنی، به شرح زير است:

الف- در روش پیوند وصله‌ای گردو يا شكمي که در ارديبهشت ماه انجام مي‌شود، به سردخانه نياز است تا بتوان جوانه‌ها را برای مدتی در آنجا نگهداری نمود.

ب- در مورد پيوند هات‌کيبل (گرمادهی محل پیوند)، بايد گلخانه مناسب مجهز به ميست و امکانات لازم برای اجرای این روش پیوندزنی تهيه شود. 

ج-  در مورد پيوند روميزی (پيوند V  و پيوند  Ω) دستگاه آماده سازی پايه و پيوندک و داشتن گلخانه گرم و مرطوب ضروری است.  لذا نهالكار گردو بايد با توجه به روش كار مورد نظر خود امكانات لازم فراهم نمايد.

9.در حال حاضر نهالستان گردو به نهالستانی اطلاق می‌شود که با رعایت شرایط نهالستان گردو حداقل 1000 اصله نهال پیوندی قابل گواهي تولید کند.

10. تعیین نوع و میزان آلودگی مجاز خاک و آب و درصد نهالهای آلوده قابل قبول (بسته به نوع و شدت آلودگی) در یک نهالستان گردوي پيوندي بر عهده کمیته فنی نهال استان است و  نظر نماینده یا نمایندگان سازمان حفظ نباتات استان الزامی است.

استاندارد نهالستان میوه‌های دانه دار

 (سيب، گلابی و به)

1. رعایت ضوابط عمومی نهالستانهاي فضای باز الزامی است.

2. باید فاصله نهال‌ها از هم روی رديف 20 تا 30 سانتيمتر باشد و فاصله بين رديف‌ها در حالت يک رديفه 90 سانتيمتر و در حالت دو رديفه، فاصله بين هر دو رديف با دو رديف بعد
120 - 100 سانتيمتر و فاصله بين رديف‌ها 50 - 40 سانتيمتر باشد.  در زمین‌های غنی و سالم با آب مناسب، کاشت 4 ردیف با دو عدد فارو با فاصله 50 – 40 سانتیمتر بین آنها به شرط حفظ فاصله 120 سانتیمتری بین هر 4 ردیف با 4 ردیف بعد بلامانع است.

3.در نهالستان سيب بايد آن گروه از ارقام بارور و یا گرده‌زای مناسب که مورد تأييد بوده و دارای شناسه مشخص هستند، توليد شود.  به طوري‌ که خريدار نهال به ازای خريد هر رقم بارور سیب، يک يا دو رقم گرده‌زای مناسب رقم بارور مورد نظر خود نيز دريافت کند، به نحوی که يک دهم نهال‌های فروخته شده به خريدار از رقم يا ارقام گرده‌زای مناسب باشد.

4.در صورت تأیید سلامت ناحیه‌ای که در آن نهالستان واقع شده است، بايد فاصله بين نهالستانهای میوه‌های دانه‌دار (سیب، گلابی و به) از هم حدود 20 متر باشد و در صورت آلوده بودن منطقه، این فاصله باید حداقل 50 متر باشد.  در این حالت باید فاصله نهالستان با باغات ميوه آلوده هم‌خانواده (دانه‌دارها) حداقل 1000 متر باشد ولی انتخاب قطعی فاصله (فاصله بيش از 1000 متر) بسته به نوع گياه، شرايط محيطی، شدت و نوع آلودگی و جهت بادهای موسمی در منطقه بر عهده کمیته فنی نهال استان است.

5.پايه‌های رويشی که به روش کپه‌ای و يا شياری توليد مي‌شوند، بايد دارای 15 الی 25 سانتيمتر ناحيه توليد ريشه‌ نابجا باشند و حجم ريشه نا‌بجا در هر نهال بايد زياد (يك گلدان به ابعاد 25 × 15 سانتيمتري را پر كند)  باشد.

6.نهالستان‌هايي که پايه نهال به روش رويشی، به صورت قلمه، تکثير مي‌شوند بايد دارای گلخانه مناسب مجهز به شاسی پاگرما و ميست باشند (حجم تأسيسات با توجه به حجم توليد، متغير است که تعیین آن بر عهده مدير فنی نهالستان است).

7.تولید نهال میوه‌های دانه دار (سیبی) در مناطق آلوده استانهای آلوده به باکتری آتشک غیر مجاز است و در صورت مشاهده باید نهال‌ها امحاء گردند.

8.جابجا کردن نهال سالم (دارای شناسه معتبر) میوه‌های سیبی تولید شده در مناطق سالم استانهای آلوده به آتشک، به داخل همان منطقه یا مناطق آلوده همان استان مجاز است ولی برای انتقال به خارج از استان (حتی با داشتن گواهی سلامت)، اگرچه برای استانهای آلوده دیگر هم باشد، غیر مجاز است و پیگرد قانونی دارد.

9. تعیین نوع و میزان آلودگی‌های مجاز خاک و آب و درصد نهال‌های آلوده قابل قبول (بسته به نوع و شدت آلودگی) در نهالستان میوه‌های دانه دار بر عهده کمیته فنی نهال استان است و  نظر نماینده یا نمایندگان سازمان حفظ نباتات استان الزامی است.

استاندارد نهالستان میوه‌های هسته‌دار

        (هلو و شلیل ،آلو و گوجه، زردآلو، گیلاس و آلبالو)

1. رعایت ضوابط عمومی نهالستانهاي فضای باز الزامی است.

2. نهالکاری باید به صورت دو ردیفه باشد که فاصله نهال‌ها از هم بر روی هر رديف 10 تا 15 سانتيمتر و فاصله بين هر دو رديف با دو رديف بعد حداقل 100 سانتيمتر و فاصله بين رديفها 50 - 40 سانتيمتر باشد.  در حالت کاشت یک ردیفه، فاصله نهال‌ها در روی ردیف 15-10 و بین ردیف‌ها 100-80 سانتیمتر می‌باشد.  در زمینهای غنی و سالم با آب مناسب، کاشت 4 ردیف با دو عدد فارو با فاصله 50 – 40 سانتیمتر بین آنها به شرط حفظ  فاصله حداقل 100 سانتیمتر بین هر 4 ردیف با 4 ردیف بعد، بلامانع است.

3.   در صورت تولید نهال‌های مختلف یک گونه از هسته‌دارها (مثل انواع هلو یا انواع زردآلو) در یک عرصه، فاصله بین کرت‌ها یا پلات‌های نهال مربوط به هر رقم از هر طرف باید در زمین‌های سنگین حداقل 5 متر و در زمین‌های سبک 3 متر باشد.  بطوری که زه آب هر قطعه به ریشه نهال‌های قطعه دیگر نرسد.

4.   نهالستان باید فاصله کافی (حداقل 1000 متر) از باغات میوه آلوده هم‌خانواده خود داشته باشد.  تنظیم فاصله بیش از 1000 متر، بسته به نوع گياه، شرايط محيطی، شدت و نوع آلودگی و جهت بادهای موسمی منطقه و ... بر عهده کمیته فنی نهال استان است.

5.   نهالستان‌هايي که پايه نهال به صورت قلمه تکثير مي‌کنند، بايد دارای گلخانه مناسب، شاسی پاگرما و ميست باشند که تعیین حجم این نوع تأسيسات با توجه به حجم توليد متغير است و بر عهده مدیر فنی نهالستان می‌باشد.

استاندارد نهالستان انار

1.      رعایت ضوابط عمومی نهالستانهاي فضای باز الزامی است.

2.   کاشت قلمه در نهالستان انار باید به صورت دو تا چهار ردیفه باشد که فاصله نهال‌ها از هم بر روی رديف 15 – 10 سانتيمتر و فاصله بين هر دو رديف با دو رديف بعد 80 تا 100  سانتيمتر و فاصله بين رديفها 40 سانتيمتر باشد. 

3.   در نهالستانهای یک ردیفه بايد فاصله بین ردیف‌ها حداقل 80 سانتیمتر و فاصله نهال‌ها بر روی ردیف کاشت حداقل 10 سانتیمتر باشد.

4.   بايد فاصله بين نهالستان با باغات انار اطراف حداقل 100 متر باشد و لی انتخاب قطعی فاصله، (فاصله بيش از 100 متر و بسته به شرايط محيطی منطقه)، بر عهده کمیته فنی نهال استان است.

5.   فاصله بین کرتها یا پلاتهای ارقام مختلف نهال انار باید از هر طرف حداقل 2 متر باشد تا اختلاط رقم پیش نیاید ولی فاصله بین پلاتهای محصولات مختلف دیگر با پلاتهای نهال انار باید 10 متر کمتر  نباشد.

استاندارد نهالستان انجیر

  1.    رعایت ضوابط عمومی نهالستانهاي فضای باز الزامی است.

2.      بستر کاشت نهالستان انجیر باید سبک و عمیق باشد (حداقل 60 سانتیمتر عمق خاك).

3.   در مناطق آلوده به ویروس موزاییک انجیر، به علت اهمیت و خسارت این ویروس، احداث نهالستان انجیر ممنوع است.

4.   فاصله کاشت قلمه در نهالستان انجیر به صورت 4 ردیف (4 فارو) پشت سرهم با فاصله 40 سانتیمتر از یکدیگر است که پس از هر 4 ردیف یک فاصله 100-80  سانتیمتری فضای آزاد قرار دارد.  فاصله نهال‌ها از هم بر روی هر ردیف باید 30 – 25 سانتیمتر مي‌باشد.

5.   در مناطقی که بیماری شانکر انجیر وجود دارد باید فاصله باغات آلوده انجیر تا نهالستان طبق نظر کمیته فنی نهال استان در نظر گرفته ‌شود.

6.   تولید کننده نهال باید نهال رقم گرده‌زا (بَر انجیر) ارقام انجیرهایی که به رقم انجیر گرده‌زا نیاز دارند، تولید کند و در زمان فروش نهال به نسبت 5% نهال گرده‌زا به خریدار نهال بفروشد.

7.   به دلیل حساسیت درخت انجیر به زیادی عناصری از قبیل  بُر، کلر و سدیم در آب آبیاری، باید میزان هر یک از این عناصر در آب آبیاری نهالستان کمتر از 1 میلیگرم در لیتر باشد.

8.      طول قلمه انجیر برای شرایط آبی باید حداقل 30 سانتیمتر و برای شرایط دیم حداقل 50 سانتیمتر باشد.

9.   نهالستانهای انجیر باید حداقل 20 متر فاصله از هم داشته باشند ولی فاصله بین باغات انجیر با نهالستان در مناطق سالم نباید کمتر از 100 متر باشد. 

استاندارد نهالستان انگور

1.      رعایت ضوابط عمومی نهالستانهاي فضای باز الزامی است.

2.   به دلیل حساسیت درخت انگور به زیادی عناصر بُر، کلر و سدیم در آب آبیاری، باید میزان هر یک از این عناصر در آب آبیاری نهالستان کمتر از 1 میلیگرم در لیتر باشد.

3.   در یک منطقه سالم می‌توان نهالستان‌های تجاری انگور را در فاصله 15 متری از هم احداث نمود.  ولی احداث نهالستان در فاصله کمتر از 1000 متری باغهای آلوده انگور مجاز نیست.  انتخاب قطعی فاصله (فاصله بيش از 1000 متر) بسته به شرايط محيطی، شدت و نوع آلودگی و ... بر عهده کمیته فنی نهال استان است.

4.   احداث نهالستان انگور در کنار نهالستان محصولات باغی دیگر با رعایت فاصله 
20-15 متری مجاز است.

5.   تولید نهال انگور در مناطقی که آلوده به سرطان طوقه و زنجره مو و یا شته فیلوکسرا هستند، غیر مجاز است.

6.   کاشت قلمه انگور در نهالستان به صورت دو ردیفه انجام می‌شود.  در این روش فاصله نهالها بر روی هر ردیف 15-10 سانتیمتر و فاصله بین هردو ردیف 40 سانتیمتر و فاصله بین پشته‌ها 80 سانتیمتر است.  در شرایط مناسب، کاشت نوارهای 4 ردیفه در نهالستان انگور با رعایت حفظ فاصله روی ردیفها و بین آنها مجاز است، مشروط بر اینکه فاصله بین هر 4 ردیف با 4 ردیف بعد کمتر از 80 سانتیمتر نباشد.

استاندارد نهالستان مرکبات

1.   نهالستان مرکبات باید در شرایط اقلیمی مناسب[2] احداث شود، مگر تولید نهال در شرایط گلخانه صورت گیرد.

2.   خاک مناسب جهت تولید نهال مرکبات باید شنی – لومی با زهکشی مناسب (یک سوم خاک لوم یا خاک زراعی + یک سوم ماسه + یک سوم کود دامی پوسیده) باشد.  pH خاک باید بین 5/5 تا 7 باشد.

3.      EC آب آبیاری باید از 5/1 میلی موس بیشتر نباشد.

4.   باید نهالستانهای مرکبات حداقل 1000 متر از کانون آلودگیهای قرنطینه‌ای و غیر قرنطینه‌ای خطرناک مرکبات فاصله داشته باشند.  انتخاب فاصله بیش از 1000 متر بر عهده کمیته فنی نهال استان است.  در غیر اینصورت باید از پایه های مقاوم و یا متحمل به آلودگیهای فوق استفاده شود.

5.   در مناطق نزدیک به کانون آلودگیهای مهم مرکبات از قبیل تریستزا، جارو جادوگر، شانکر، گرینینگ، اگزوکرتیس، کاچکسیا و ... نباید نهال مرکبات تولید شود.

6.   کلیه مراحل تولید در هر نهالستان (با توجه به شرایط عمومی ذکر شده) باید زیر نظر مدیر فنی نهالستان انجام شود.

7.      در مورد ارقام مرکباتی که به رقم گرده زا نیاز دارند، نهالکار موظف به تولید رقم یا ارقام گرده زای مناسب است که در زمان فروش نهال باید به خریدار تحویل گردد.

8.   نهال های پیوندی گلدانی در کرتهای دو یا چهار ردیفی به فاصله حداقل 75 سانتیمتر از کرتهای کناری قرار گیرد.

ضوابط و الزامات مهم عمومی نهال های

ریشه لخت ارقام میوه

به طور کلي هر نهال بايد قبل از عرضه به بازار مراحل زير را به درستي بگذراند.

1 - باید ریشه نهال‌ها پس از خارج شدن از خاک و قبل از ضدعفونی و بسته بندی، شسته ‌شوند.

2 - ريشه هر نهال بايد به روش درست ضدعفوني و يا بعبارتی پرالیناژ شود كه مراحل انجام آن به شرح زير است:

}مخلوطی از کود دامی تازه يا کاه (3-2 کيلوگرم) + خاک رس (8-5 کيلوگرم) + خاکستر (4-2 کيلوگرم) + سم قارچ‌کش مناسب به اندازه توصيه شده در يک بشکه 220 ليتری يا ظرف مشابه ريخته و تا دو سوم حجم آن از آب پر ‌كرده و خوب به هم زده می‌شود.  سپس ريشه نهالها را تا يقه به داخل مخلوط فوق فرو برده و برای بسته بندی آماده ‌مي‌شوند.  قبل از بسته بندی بايد آب سطحی ريشه نهالها خوب خشک شود{.

3- هر دسته‌ نهال ضدعفونی شده باید در حفاظی‌ از جنس چتايي و يا گوني خيس پيچيده و تا محل گونی (حداقل 30 سانتیمتر بالای يقه نهال) در يک کيسه پلاستيک سياه قرار داده و بسته شوند.

 - هر نهال کار موظف است در صورتی که  ارقام ميوه نياز به گرده‌زا دارند، گرده‌زای مناسب آن  را توليد کرده و در زمان فروش به نسبت مناسب به خريدار بفروشد.

- منظور از ارتفاع نهال، ارتفاع از محل جوانه انتهایی (در مورد نهالهای سربرداری شده، از محل قطع شده) نهال تا یقه است.

- سلامت پایه و پیوندک استفاده شده در يك نهالستان باید توسط مراجع ذيصلاح (اين مراجع قبلاً ذكر شده اند) تأیید شده باشد.

- نهال در زمان فروش بايد دارای گواهی اصالت، سلامت و استاندارد از مراجع ذيصلاح داشته باشد.  سلامت نهال توسط سازمان حفظ نباتات و يا مراكز و مراجع مورد تأييد آن و اصالت و استاندارد نهال توسط مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال و يا مراكز و مراجع مورد تأييد آن گواهي مي‌شود.

- اگر نهالی که توليد کننده نهال عرضه مي‌کند سربرداری نشده باشد.  بايد ارتفاع آن از ارتفاع  نهال استاندارد بيشتر باشد.  در ضمن داشتن شاخه‌های فرعی به منظور تشکيل تاج در اين زمان الزامی نيست.

-  طول قلمه‌های محصولات ديم مثل انگور و انجير بايد حداقل دوبرابر طول آنها در حالت آبی باشد  و کمتر از50 سانتيمتر نباشد.

- برا ی به دست آوردن ميانگين قطر نهال، با اندازه گیری قطر 4 نهال در وسط فاصله محل پيوند تا يقه، قطر نهال حاصل می‌شود.

- قطر نهال‌های غير پيوندی در 15-10 سانتيمتری بالای يقه و در محل صاف تنه اندازه گيری مي‌شود.

- ارتفاع پيوند همان ارتفاع محل پيوند تا سطح خاک (یقه) است.

- نهال در زمان فروش نبايد هيچ نوع آثار وجود ویا حمله آفات و بيماري داشته باشد.

- نهالهای کج و بد فرم یا نهالهای دارای ریشه پیچیده، کلافه، آفت زده، با زخم شدید و یا ریشه برگشته حتی در صورت داشتن گواهی سلامت و اصالت قابل فروش نيستند.

- نهال‌ها در همه ارقام ميوه‌های باغی بايد يک تنه باشند.

- نهال در زمان فروش نبايد هيچ نوع باجوش و يا تنه جوش داشته باشد.

       - جوانه‌های نهال در زمان فروش نبايد متورم شده باشند.

       - هر نهال در زمان فروش باید ریشه کافی داشته باشد و آسیب جدی به ریشه‌ها وارد نشده باشد.

- نهال‌ها نباید علایمی حاکی از ناسازگاری پایه و پیوندک از خود نشان دهند.

- هر اصله نهال بايد دارای شناسه معتبر مورد تأیید مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال باشد.  این شناسه باید تا زمان تولید اولین محصول (حداکثر 5 سال پس از فروش نهال) به طور خوانا بر روی درخت باقی بماند.

- بابت فروش حداقل 25 نهال باید فاکتور فروش به خریدار داده شود.  خریدار باید آنرا تا اولین سال باردهی نهال (حداکثر 5 سال پس از فروش نهال) حفظ کند.

استاندارد نهال گردو (پیوندی) به صورت

ريشه لخت

1-   نهال گردو باید در زمان فروش پيوندی باشد.

2-    نهال در سال اول یا دوم پس از کاشت بذر، پيوند شده باشد.

3-   پيوند بر روی پايه بذری گردوی ايرانی زده شده باشد.

4-   نهال گردوی پیوندی در زمان فروش باید خشبی و حداکثر سه ساله باشد. 

5-   ارتفاع نهال سربرداری شده در زمان فروش باید حداقل 60 سانتيمتر باشد

6-  ارتفاع محل پيوند 35 - 20 سانتيمتری یقه (از سطح خاک) قرار داشته باشد و حتی‌المقدور ارتفاع پیوند در یک سطح رعایت شود.

7-   حداقل قطر پايه در 15 - 10 سانتيمتری بالای طوقه 15 ميلیمتر باشد.

8-   نهال ریشه‌های کوچک و مویی کافی داشته باشد.

9-  رنگ پوست تنه نهال باید یکنواخت و بدون آثار آفتاب سوختگی، سرما زدگی، چوب پنبه‌ای شدن و یا ترک خوردگی و یا زخم باشد.  بر روی تنه نباید آثار سوختگی و یا سیاه شدگی مشاهده گردد.

10-   بر روی تنه و بخصوص در زاویه محل اتصال برگها به تنه نهال نباید هیچگونه آثار کرم چوبخوار (از قبیل کرم خراط) مشاهده شود. 

11-   ريشه نهال قبل از عرضه به بازار بايد تمیز، هرس شده و با قارچ‌کش مناسب ضدعفونی (پراليناژ) شده باشد.

12-   برای انتقال بايد هر 25 اصله نهال با هم بسته‌بندی ‌شود.

13-   برای انتقال به مناطق دور باید نهالهای بسته بندی شده در یک کارتن مناسب قرار داده و حمل شود.

14-  اجرای توصيه‌های عمومی نهالهای ریشه لخت ارقام میوه الزامی است.

استاندارد نهال بادام به صورت ريشه لخت

1-   نهال بادام در زمان فروش باید پیوندی باشد.

2-   پایه باید از بادام تلخ و یا از پایه‌های رویشی حاصل از دو رگ هلو-بادام (GF677) و یا دورگهای مناسب دیگر انتخاب شده باشد.

3-   نهال پيوندی بادام در زمان فروش بايد يکساله و يا دو ساله باشد (بسته به شرايط منطقه توليد).

4-  ارقام بارور و گرده‌‌زای بادام در نهالستان بادام بايد دارای شناسه مشخص باشند، به طوري‌ که خريدار نهال بادام به ازای خريد نهال ارقام محصولی، به نسبت مناسب نهال يک يا دو رقم گرده‌زای آنها نيز دريافت کند.  به نحوی که يک سوم نهالهای فروخته شده به خريدار از رقم يا ارقام تجاری گرده‌زا باشد.

5-   باید ارتفاع محل پيوند از سطح خاک 20 تا 30 سانتيمتر باشد.

6-   بايد حداقل قطر پايه در 10 سانتيمتری بالای طوقه 5/1- 1 سانتيمتر باشد.

7-   ارتفاع نهال پيوندی در زمان فروش80 تا 100 سانتيمتر بالای محل طوقه باشد.

8-  نهال بادام در زمان توزيع بايد دارای 3 تا 5 ريشه فرعي به طول هرکدام حداقل 15 سانتیمتر باشد و ريشه‌های اصلی و فرعی کمترين آسيب ديده باشند

9-   در زمان فروش نهال بادام، نبايد جوانه‌های آن متورم شده باشند.

10- نهالهای پيوندی که روی پايه‌های حاصل از ازدياد غيرجنسي از قبيل GF677 و ... پيوند شده‌اند، دارای استاندارد فوق مي‌باشند و کليه موارد استاندارد ذکر شده برای آنها نیز صادق است.

11- اجرای توصيه‌های عمومی نهالهای ریشه لخت ارقام میوه الزامی است.

استاندارد نهال فندق به صورت ريشه لخت

1-   نهال قابل عرضه فندق به بازار باید از طريق غير جنسی (ترجيحاً پاجوش) تکثير شده باشد.

2-  ارتفاع نهال فندق در زمان انتقال بايد 100 - 80 سانتيمتر باشد و در صورت کوتاه‌ تر بودن بايد حداقل 60 سانتيمتر ولی دارای ريشه کافی باشد.

3-   قطر نهال در زمان انتقال بايد در ارتفاع 10 سانتيمتری سطح خاک بين 5/1 تا 2 سانتيمتر باشد.

4-  حجم ريشه نهال فندق در زمان انتقال بايد در حد قابل قبول باشد (حداقل 10 عدد ريشه فرعی به طول هرکدام  15- 10 سانتيمتر به همراه مقدار کافی از ریشه‌های ریز و مویی باشد).

5-   نهال بايد تک پايه و در ارتفاع مناسب تاج اولیه درخت شروع شده باشد.

6-   نهال فندق  بايد ترجيحاً 3-2 ساله باشد ولی در شرايط مناسب، ارائه نهالهای قوی يک ساله هم بلامانع است.

7-   توليد کننده نهال فندق بايد به ازای توليد هر رقم بارور حداقل دو رقم گرده‌زای مناسب نيز توليد کند و در زمان فروش نهال الزاماً دست کم 10% نهالهای فروخته شده به خريدار از ارقام گرده‌زای مناسب باشد.

8-   ارقام‌ گرده‌زا بايد با ارقام محصول ده مورد نظر تطابق و سازگاری کامل داشته باشند.

9-   نهالها باید در بسته‌های 25 تايي به خریدار تحویل گردد.

10- اجرای توصيه‌های عمومی نهالهای ریشه لخت ارقام میوه الزامی است.

استاندارد نهال سیب به صورت ريشه لخت

1-   نهال سیب باید پیوندی باشد.

2-   نهال پيوندی سیب در زمان فروش ترجیحاً 2 ساله باشد.

3-   باید نهال در زمان فروش دارای ارتفاع حداقل 75 سانتيمتر باشد.

4-   ارتفاع محل پيوند تا سطح خاک 10 سانتيمتر و حداکثر 15 سانتيمتر بيشتر نباشد.

5-   ارتفاع نهالهای پيوندی با پايه بذری، بايد 120 - 100 سانتیمتر پس از سربرداری باشد.

6-  تعداد ريشه‌های جانبی نهال با پایه رویشی باید حداقل 10 عدد و طول آنها 10 تا 15 سانتيمتر و همراه با ریشه‌های ریز و مویی کافی باشد.

7-   قطر نهال در زمان فروش در محل وسط فاصله بين محل پيوندک و طوقه نهال 5/1 - 1 سانتيمتر باشد.

8-   در زمان فروش بايد نهالهای سيب در بسته‌های 25 تايي بسته‌بندی شود.

9-   اجرای توصيه‌های عمومی نهالهای ریشه لخت ارقام میوه الزامی است.

استاندارد نهال گلابی به صورت ريشه لخت

1-   نهال گلابی باید پیوندی باشد.

2-   بهترین پایه‌ رویشی برای ارقام سازگار گلابی با به، پایه به رقم  Qcمی‌باشد.

3-  استاندارد نهال گلابي‌های بومی و گلابي‌های اروپايي با پايه رويشي به (Qa, Qb, Qc) مشابه استاندارد سيب روی پايه‌های رویشی کوتاه کننده از قبیل M26 در نظر گرفته شود. 

4-  ارتفاع نهال ارقام گلابي‌های آسيايي بايد دست‌کم 120 سانتيمتر و قطر نهال در وسط محل پیوند تا یقه حداقل 5/1 سانتيمتر باشد.

5-   بقیه استانداردهای گلابی همانند استانداردهای سیب با پایه بذری در نظر گرفته شود.

6-   اجرای توصيه‌های عمومی نهالهای ریشه لخت ارقام میوه الزامی است.

استاندارد نهال به به صورت ريشه لخت

1-  استاندارد نهال ارقام به‌ با پايه رويشي به (Qc) و یا زالزالک مشابه استاندارد نهال سيب روی پایه‌های رویش پاکوتاه کننده در نظر گرفته شود. 

2-  استاندارد نهال پايه‌های بذری به (به علت رشد کم) بايد در حد پایین استاندارد سيب با پایه بذری در نظر گرفته شود.

3-   تعداد شاخه‌های فرعی نهال پيوندی به باید 5-3 عدد باشد.

4-   بقیه استانداردهای نهال به همانند استانداردهای نهال سیب با پایه بذری در نظر گرفته شود.

5-   اجرای توصيه‌های عمومی نهالهای ریشه لخت ارقام میوه الزامی است.

استاندارد نهال آلبالو به صورت ريشه لخت

1)  نهال آلبالو باید پيوندی باشد.

2)  ارتفاع محل پيوند تا سطح خاک 15-10 سانتيمتر باشد.

3)  ارتفاع نهال از سطح خاک پس از سربرداری 100-80 سانتيمتر باشد.

4)  نهال مي‌تواند، با توجه به شرايط محيط توليد، يکساله و يا دو ساله ارائه شود.

5)  قطر نهال در وسط محل پيوند و يقه بايد بين 7/ 0 تا 2/1 سانتيمتر باشد.

6)  روی پايه نهال در زمان عرضه به بازار نبايد هيچگونه پاجوش يا تنه جوش موجود باشد.

7)  پوست نهال نبايد دارای هيچگونه آثار زخم و یا صمغ زدگی و یا شکاف خوردگی باشد

8)   تعداد شاخه‌های فرعی نهال جهت اسکلت بندی تاج (پس از سربرداری) باید 5-3 عدد باشد و گرداگرد تنه توزيع شده باشند.

9)   فاصله اولين شاخه تا سطح خاک حداقل60 سانتيمتر و در نهالهای دو ساله فاصله بين شاخه‌ها از هم حدود 7-5 سانتيمتر باشد.

10)  باید تعداد ريشه‌های فرعی 5-3 عدد و طول هرکدام حداقل10 سانتيمتر باشد.

11)  تعداد و نوع بسته بندی، گواهی سلامت و اصالت نهالهای پيوندی آلبالو مشابه نهالهای بادام در نظر گرفته شود.

12)  بقیه استانداردهای آلبالو مشابه استانداردهای سیب در نظر گرفته شود.

13)   اجرای توصيه‌های عمومی نهالهای ریشه لخت ارقام میوه الزامی است.

استاندارد نهال گیلاس به صورت ريشه لخت

1)     نهال گيلاس بايد پيوندی باشد.

2)     محل پیوند باید در ارتفاع 20 -15 سانتیمتری سطح خاک قرار گرفته باشد.

3)     ارتفاع نهال از سطح خاک پس از سربرداری باید 120-100 سانتيمتر باشد.

4)      قطر نهال از وسط محل پیوند تا یقه (سطح خاک) بايد5/2 -5/1 سانتيمتر باشد.

5)      تعداد شاخه‌های فرعی در نهال سربرداری شده 4-3 عدد کمتر نباشد.

6)     پوست تنه نهال گیلاس باید صاف و بدون برآمدگی زگیلی، زخم و شکاف و یا آثار بیرون زدگی صمغ باشد.

7)      توليد کننده نهال گيلاس بايد به ازای توليد هر رقم بارور، 3-2 رقم گرده‌زا نيز توليد کند و در زمان فروش الزاماً 15% نهالهای فروخته شده به خريدار از ارقام گرده‌زا باشد.  ارقام‌ گرده‌زا بايد برای ارقام بارور شناخته شده و مورد تأیید باشند.

8)     بقیه استانداردهای گیلاس مشابه استانداردهای سیب روی پایه‌های رویشی با رشد متوسط است

9)     اجرای توصيه‌های عمومی نهالهای ریشه لخت ارقام میوه الزامی است.

استاندارد نهال آلو و گوجه به صورت ريشه لخت

1.      نهال ارقام آلو و گوجه بايد پيوندی باشد.

2.   پايه باید از کاشت بذر گوجه وحشی و يا از پايه‌های رويشی مناسب از قبیل رقم
سنت جولین باشد.

3.      نهال پيوندی در زمان فروش باید يکساله و يا حداکثر دوساله باشد.

4.      ارتفاع محل پيوند باید در 15-10 سانتيمتری سطح خاک باشد.

5.      قطر نهال در وسط فاصله محل پيوندک تا يقه باید 5/1-1 سانتيمتر باشد.

6.      ارتفاع نهال پيوندی تک‌شاخه در زمان فروش بين 80 تا 120 سانتيمتر از سطح خاک باشد.

7.      ارتفاع نهال سربرداری شده در زمان فروش 100-80 سانتيمتر باشد.

8.   تعداد شاخه‌های فرعی پس از سربرداری بايد بين 5 - 4 شاخه و ترجیحاً در اطراف تنه با فاصله مناسب توزیع شده باشد.

9.  اندازه شاخه‌های جانبی نباید بيش از 40 سانتيمتر باشد و فاصله بين آنها از هم باید حداقل 5 سانتيمتر باشد.

10. فاصله اولين شاخه فرعی تا سطح خاک 60 سانتيمتر باشد.

11. نهال در زمان انتقال هيچگونه پاجوش و ريشه جوش نداشته باشد.

12. تنه نهال باید صاف و عاری از هر نوع شکاف، روزنه و یا آثار صمغ زدگی باشد.

13. بايد نهالها را برای انتقال در بسته‌های 50 تايي (در صورت وجود شاخه‌های فرعی در بسته‌های 25 تايي) بسته‌بندی گردد

14. برای ارقام خودناسازگار بايد رقم یا ارقام گرده‌‌زاي مناسب در نظر گرفته شود که در زمان فروش، همراه با نهال رقم مورد نظر به خريدار فروخته شود.

15. ميزان نیاز پايه‌هاي گرده‌زا براي ارقام خودناسازگار 10 تا 12 درصد است.  اگر رقم یا ارقام گرده زا خودشان هم دارای میوه با ارزش تجاري باشند، افزایش درصد نهال آن در زمان فروش نهال و با توافق خریدار منعی ندارد

16. انجام توصيه‌های عمومی نهالهای ریشه لخت ارقام میوه الزامی است.

استاندارد نهال هلووشلیل به صورت ريشه لخت

1)     نهال هلو یا شلیل باید در زمان فروش پيوندی باشد.

2)     نباید آثار ترک خوردگی و یا وجود صمغ بر روی تنه نهال مشاهده شود و تنه نهال باید صاف و سالم باشد.

3)   پايه هلو یا شلیل مي‌تواند بذری (شفتالو و ...) و يا از پایه‌های رويشی شناخته شده و مناسب از قبیل GF677، پنتا  و ... باشد.

4)     نهال پيوندی بايد در زمان فروش يکساله و يا دوساله باشد.

5)     باید ارتفاع پیوند باید 15-10 سانتيمتر تا سطح خاک باشد.

6)     قطر نهال از وسط فاصله محل پيوندک تا يقه 2-1  سانتيمتر باشد.

7)     بايد ارتفاع نهال هلو و شلیل از سطح خاک پس از سربرداری حدود 80 سانتيمتر باشد.

8)     در نهالهاي دو ساله تعداد شاخه‌های فرعی بايد بين 3 تا 6 شاخه و در گرداگرد تنه توزیع شده باشد.

9)   ريشه فرعی بايد 6-4 عدد و طول هر کدام حدود 10 - 5 سانتيمتر باشد و ريشه اصلی کمترين آسيب ديده باشد

10)    حداقل ارتفاع اولين شاخه تا سطح خاک باید 50 تا 60 سانتيمتر باشد.  اين ارتفاع بسته به سيستم تربيت درخت مي‌تواند متغير باشد.

11)    اندازه شاخه‌های جانبی حداکثر 40 سانتيمتر و فاصله بين شاخه‌های فرعی حداقل 5 سانتيمتر باشد.

12)   برای ارقام خودناسازگار هلو بايد گرده‌زاي مناسب به نسبت 12-10 درصد به خريدار نهال فروخته شود. 

13)   بايد نهالها را برای انتقال در بسته‌های 50 تايي بسته‌بندی کرده و به بازار عرضه گردد.

14)   اجرای توصيه‌های عمومی نهالهای ریشه لخت ارقام میوه الزامی است.

استاندارد نهال زردآلو به صورت ريشه لخت

1)     باید نهال زردآلو پيوندی در زمان فروش يکساله و يا دوساله باشد.

2)     محل پيوند بايد از سطح خاک 15 سانتيمتر باشد.

3)     قطر نهال پيوندی از وسط محل پيوند تا يقه بايد 2/2 - 2/1 سانتيمتر باشد.

4)     ارتفاع نهال بايد 120-90 سانتيمتر باشد، به طوریکه پس از سربرداری به حداقل 80 سانتيمتر برسد.

5)     ارتفاع اولين شاخه فرعی تا سطح خاک بايد حداقل 55 سانتيمتر باشد.

6)     تعداد شاخه‌های فرعی به منظور تشکيل تاج 7-4 شاخه کافي است.

7)   ريشه فرعی نهال بايد 4 تا 6 عدد و طول هرکدام حداقل 10 سانتيمتر باشد.  هنگام انتقال وجود ریشه‌های ریز و مویی بر روی نهال زردآلو ضروری است.

8)     در زمان فروش بايد نهالها در بسته‌های 25 تايي بسته‌بندی شوند.

9)   در نهالستان زردآلو بايد ارقام بارور و گرده‌زا دارای شناسه مشخص باشند، به طوري‌ که خريدار نهال به ازای خريد هر رقم بارور زردآلو، يک يا دو رقم گرده‌زاي آن نيز دريافت کند به نحوی که 10% نهالهای فروخته شده به خريدار از رقم يا ارقام گرده‌زا باشد.

10)  رعایت استانداردهای عمومی نهال الزامی است.

استاندارد نهال انگور به صورت ريشه لخت

1.   نهال انگور باید از طريق غير جنسی تکثير شده باشد.

2.   نهال‌ ريشه لخت مو در زمان عرضه بايد يک يا حداکثر دو ساله باشد.

3.   ارتفاع نهال حداقل 50 سانتيمتر تا محل یقه باشد.  اين اندازه براي كاشت در مناطق ديم بايد 80 سانتيمتر در نظر گرفته شود.

4.   قلمه انگور جهت کاشت در نهالستان فضای باز نباید کمتر از 4 جوانه داشته باشد تا حداقل دو جوانه در زیر خاک و دو جوانه بر روی خاک مستقر گردند. 

5.   قلمه انگور باید از قسمت میانی شاخه‌های یکساله باقطر 1-5/0 سانتیمتر و بدون مشاهده هیچگونه لکه بر روي پوست آن تهیه شود.

6.   قطر نهال در 10 سانتيمتری بالای يقه 5/0 تا 5/1 سانتيمتر باشد.

7.   نهال بايد يک تنه باشد و در صورت پیوندی بودن تا محل پیوند بدون شاخه فرعی باشد.

8.   طول ريشه نهال مو در زمان عرضه به بازار بايد حداقل 15 سانتيمتر با تعداد ریشه فرعی کافی باشد.

9.   در مورد نهال پيوندی بايد محل پيوند تا سطح خاک کمتر از 15 سانتيمتر نباشد.

10. تعداد نهال در هر بسته بايد حداکثر 50 عدد باشد.

11. اجرای توصيه‌های عمومی نهالهای ریشه لخت ارقام میوه الزامی است.

استاندارد نهال توت به صورت ريشه لخت

1.   رقم توت باید کاملاً مشخص باشد.

2.   نهال توت در زمان عرضه به بازار بايد به صورت تکثير با قلمه و يا پيوندی باشد.

3.   پایه می‌تواند از راه غیر جنسی و یا جنسی (بذری) تهیه شده باشد که باید در شناسه همراه نهال قید شده باشد.

4.   ارتفاع نهال در زمان انتقال بايد بين 80 تا 100 سانتيمتر باشد.

5.   به منظور ايجاد تاج درخت شاخه‌های جانبی نهالهاي سربرداري شده و دوساله بايد 6-3 عدد با فاصله مناسب تربیت شده باشد.

6.   ارتفاع محل پيوند تا سطح خاک 20-15 سانتيمتر باشد.

7.    قطر نهال در وسط محل پيوندک تا سطح خاک 2-5/1 سانتيمتر باشد.

8.   در مورد نهالهاي حاصل از قلمه، چون قطر قلمه‌ها در زمان كاشت متفاوت است بايد قطر 5 سانتيمتري بالاي رشد سال اول به عنوان قطر نهال در نظر گرفته شود.

9.   نهال در بسته‌های 25 تايي بسته‌بندی شود.

10. رعایت استانداردهای عمومی نهال الزامی است.

11. بقيه موارد استاندارد نهال توت مشابه استاندارد نهال بادام در نظر گرفته شود.

استاندارد نهال انار به صورت ريشه لخت

1.   رقم انار باید مشخص و تأیید شده باشد.

2.   نهال از طريق غير جنسی و به صورت قلمه تکثير شده باشد.

3.   طول قلمه 35-25 سانتيمتر، قطر آن 5/2-5/0 سانتيمتر  و ترجيحاً از شاخه‌های 3-2 ساله تهيه شده باشد.

4.   نهال‌ ريشه لخت انار در زمان عرضه به بازار بايد يک يا دو ساله باشد.

5.   ارتفاع نهال ريشه لخت بايد حداقل 50 سانتيمتر و ارتفاع نهال گلدانی انار نبايد کمتر از 30 سانتيمتر از رشد سال جدید باشد

6.   ميانگين قطر نهالهای ريشه لخت و يا گلدانی در محل صاف تنه، در 5 سانتيمتری بالای رشد سال اول نهال بايد حداقل 5/0 سانتيمتر باشد. 

7.    نهال بايد تا ارتفاع 40 – 30 سانتيمتري يقه يک تنه باشد.

8.   تعداد ريشه فرعی نهال انار در زمان انتقال نبايد کمتر از 3 عدد و طول هرکدام از آنها بايد 15 - 10 سانتيمتر باشد.  نهال انار در زمان انتقال به عرصه باغ باید دارای ریشه‌های ریز و مویی کافی باشند.

9.   نهالهای انار بايد در بسته‌های 50 تايي به بازار عرضه شوند .

10. رعایت استانداردهای عمومی نهال الزامی است.

11. اگر نهال انار پيوندی باشد بايد فاصله محل پيوند تا سطح خاک کمتر از 15 سانتيمتر نباشد.

12. حداقل ابعاد گلدان در مورد نهالهاي گلداني انار در زمان فروش بايد 22 سانتيمترارتفاع و 12 سانتيمتر قطر دهانه گلدان باشد.

استاندارد نهال انجیر به صورت ريشه لخت

1.   قلمه انجير به منظور کاشت در باغهایي که آبياری مي‌شوند باید 2-1 ساله باشد ولی نهالهای توليدی به منظور کاشت در عرصه‌های ديم نبايد کمتر از 2 سال داشته باشند.

2.   نهال بايد از قلمه‌های حاصل از پايه‌های مادری بالغ و بارده تهيه شده باشند.

3.   قطر قلمه برای توليد نهال انجیر برای کاشت در عرصه‌های آبی بايد حداقل 1 سانتيمتر باشد ولی قطر قلمه برای عرصه‌های ديم بايد کمتر از 2 سانتيمتر باشد.

4.   ارتفاع قلمه‌ها برای توليد نهال بمنظور کاشت در عرصه‌های آبی نبايد از 30 سانتيمتر و برای عرصه‌های ديم از 50 سانتيمتر کمتر باشد.

5.   طول نهال برای انتقال به عرصه‌های آبی در زمان انتقال بايد حداقل داراي 30 سانتيمتر رشد سال جديد روي قلمه باشد و بدون علايم سرما زدگي و خشكيدگي سرشاخه باشد.

6.   بايد حداقل تعداد ريشه‌های فرعی 5 عدد و طول آنها بيش از 20 سانتيمتر باشد. 

7.   نهالها بايد حتماً يک تنه باشند.

8.   نهالها بايد در بسته‌های 25 تايي بسته بندی شوند.

9.    اجرای توصيه‌های عمومی نهالهای ریشه لخت ارقام میوه الزامی است.

استاندارد نهال زیتون به صورت ريشه لخت

1.    نهال غير پيوندي زیتون حاصل از قلمه در زمان فروش بايد 2-1 ساله باشد.

2.   نهال در زمان فروش بايد در گلدان پلاستيكي به ابعاد 25 سانتيمتر طول و 15-12 سانتيمتر قطر مستقر شده باشد.

3.    ريشه نهال در طی زمان رشد نبايد از زير گلدان بيرون زده باشد.

4.   حجم ريشه نهال در زمان فروش بايد به حدي باشد حجم گلداني به ابعاد فوق و يا حجمی به اندازه 15 × 20 سانتيمتر را پر كرده باشد.

5.   نهالها بايد دوره سازگاری را به مدت حداقل 3 ماه قبل از فروش در شرايط محيطي مناسب منطقه توليد و يا مصرف، سپری کرده باشند.

6.    نهالها بايد دوره سازگاري خود را در يك نهالستان داراي مجوز توليد نهال سپري كنند.

7.    نهالها نبايد علايم ناهنجاريهای مرفولوژيك و يا فيزيولوژيک از خود نشان دهند.

8.   ارتفاع رشد همانسال نهال ارقام مختلف زیتون (نهال غير پیوندي) در زمان فروش بايد حداقل به 70 سانتيمتر برسد. 

9.   . ارتفاع نهالهای پيوندی زيتون در زمان فروش بايد حداقل 120 سانتيمتر باشد که از ارتفاع 80 سانتيمتری دارای 4-3 شاخه فرعی به منظور تاج‌بندی باشد و رشد اين شاخه‌ها نبايد حداقل از 40 سانتيمتر کمتر باشند

10. ميانگين قطر نهال در 5 سانتيمتري محل صاف تنه رشد سال جديد نبايد کمتر از7/0 سانتيمتر باشد.

11. نهال بايد يک تنه باشد.

12. پايه‌های بذری بايد از بذر ارقام خود‌گرده‌افشان (خودگشن) و شناخته شده تهيه شده باشند.

13. محل پيوند بايد حداقل 10 و حداکثر 15 سانتيمتر از سطح خاک فاصله داشته باشد.

14. نهال پيوندی نبايد هيچگونه پاجوش و تنه‌جوش داشته باشد و يا علايم ناسازگاری پايه و پيوندک در آن مشاهده شود.

15. اجرای توصيه‌های عمومی نهالهای ریشه لخت ارقام میوه الزامی است.

16.  با توجه به نوع نهال بايد در بسته‌هاي 25 تايي يا 40 تايي بسته بندي شوند.

ضوابط و الزامات مهم عمومی نهالهای تولید شده

ارقام میوه در فضاهای بسته

الزامات مهم عمومی نهالهای حاصل از کشت بافت گیاهی به شرح زیر می‌باشد:

1.   تولید کننده نهال به روش کشت بافت باید سلامت و اصالت رقم مواد اولیه تکثیری مورد استفاده خود را تضمین نماید و يا اصالت رقم مورد کشت بافت توسط مؤسسات محصولی مربوطه تأیید شده باشد.

2.    محصول نهال حاصل از تکثیر کشت بافت باید قابل توجه و تجاری باشد.

3.   مراحل مختلف تکثیر نهالهای کشت بافتی باید زیر نظر کارشناس (کارشناسان) معتبر با حداقل سه سال تجربه مفید انجام شود.

4.   فضا، محیط کشت، تأسیسات و تجهیزات مربوط به تولید نهال کشت ‌بافتی باید از استاندارد محیطهای کنترل شده برخوردار باشد.

5.    باید سلامت نهال در مراحل مختلف تکثیر آزمون شود و مورد تأیید قرار گیرد.

6.   سلامت محیط کشت و آب آبیاری نهال‌های حاصل از کشت بافت در گلخانه سازگاری باید مورد تأييد كارشناس فني آن مجتمع باشد.

7.   اگر رقم مورد استفاده حاصل تحقیقات داخلی و یا خارجی است باید مجوز معتبر تکثیر انبوه (تعداد در سال و سالهای قابل استفاده) از صاحب امتیاز (اصلاحگر یا شرکت تولید کننده) کسب کرده باشد.  مگر اینکه نمونه از دوره حمایتی مخصوص خود (پتنت) خارج شده باشد.

8.   تولید کننده موظف است بهترین دستورالعمل تولید تجاری را برای به حداقل رساندن تنوع ژنتیکی بکار گیرد.  از این رو، در صورت اثبات بروز تنوع ژنتیکی در تولیدات فروخته شده به باغدار تولید کننده باید خسارت وارده به خریدار را پرداخت نماید.

9.   تولید کننده نهال کشت بافتی باید نهالهای دفرمه و مشکوک به تغییرات ژنتیکی را در مرحله انتقال به گلدانهای موشکی جدا نگهداری نماید و یا با نظر کارشناس از گردونه فروش خارج کند.

10. سلامت ظاهری نهال حاصل از کشت بافت، قبل از عرضه به بازار باید مجدداً مورد تأیید قرار گرفته و گواهی سلامت داشته باشد.  این مجوز برای یک دوره کوتاه 3 هفته‌ای قبل از انتقال نهال‌ها می‌باشد که از طرف سازمان حفظ نباتات و یا نمایندگان استانی آن صادر می‌شود و پس از این دوره از اعتبار ساقط است و باید تمدید گردد.

11. در خصوص درختان میوه که عموماً دوره رشد طولانی‌تری دارند، بروز کلیه صفات تجاری (فیزیولوژیکی، ژنتیکی و مورفولوژیکی) مورد ادعای فروشنده و توافق خریدار (براساس شناسه الصاق شده به نهال و مندرجات موجود در فاکتور فروش) بین 3-2 سال پس از اولین سال باردهی ضروری است، چنانچه صفت یا صفات مورد توافق بروز ننماید و یا صفاتی بروز نماید که موجب ضرر و زیان به خریدار شود، جبران خسارت وارده (پس از بررسی کارشناسی) برعهده تولید کننده است.

12. مسئول آشکار نشدن صفت یا صفات تضمین شده در نهالهای حاصل از کشت بافت، در شرایط محیطی مناسب، شرکت و یا فرد تولید کننده نهال است.

13. هر تولید کننده نهال کشت بافتی فقط در مورد صفت یا صفات مورد ادعاي ثبت شده در مجوز توليد مسئول است.

14. تمام نهال‌ها یا گیاهان تولیدی که سلامت، اصالت و استاندارد بودن آنها در مورد یک یا چند صفت مورد ادعا به اثبات رسیده است از طرف مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال گواهی دریافت می‌کنند که باید به صورت شناسه معتبر و الزاماً تا زمان بروز آن صفات در عرصه به همراه داشته باشند.

15. بررسی میزان تنوع مربوط به صفات ظاهری نهالهای حاصل از کشت بافت که مراحل قبل از انتقال به عرصه را با موفقیت گذرانده‌اند، به صورت چشمی با نتیجه آماری است و توسط کارشناسان خبره مؤسسات محصولی ذیربط صورت می‌گیرد.

16. حداکثر نهالهای متفاوت قابل قبول در گلخانه انتظار از قبیل: بد فرمی، کم رشدی، عقیمی جوانه ها، ابلقی، کوتولگی، تفاوت ناخواسته از نظر رنگ شاخ و برگ، قطر یقه، فرم برگها، فرم تاج، برخی از بدفرمی‌های برگی و تاجی، شادابی، و.صفات ظاهری دیگر 6% است.  در این حالت نهالهای سالم مجموعه، قابل شناسه دار شدن هستند ولی نهالهای دارای یک یا چند صفت ناخواسته قابل شناسه دار شدن نیستند و باید حذف شوند.

17. اگر درصد تنوع نهالها در گلخانه انتظار به بیش از 6% برسد باید با هزینه تولید کننده از نمونه‌ای از نهالهای سالم و نهالهای ظاهراً متفاوت تست مولکولی لازم به عمل آید و حتی در صورت نبود تنوع در آنها، نهالهای ظاهراً متفاوت در آن مرحله گواهی سلامت دریافت نمی‌کنند و صرفاً  نهالهای ظاهراً سالم تأیید شده و قابل فروش هستند.

گلخانه‌های استاندارد تولید نهال زیتون

(به روش غیر جنسی و در فضای بسته)

مجموعه‌های مولد نهال زیتون به روش غیر جنسی باید دارای تجهیزات زیر باشند:

الف- گلخانه‌‌های میست:  این نوع گلخانه‌‌ها که به منظور ریشه‌دار نمودن قلمه‌ها مورد نیاز است باید دارای ویژگیهای خاصی باشند:

1- راهرو:   عرض راهروها در یک گلخانه میست باید به اندازه‌‌ی 8/0 متر باشد تا بتوان براحتی تردد نمود.

2- سیستم تهویه:  توان و نوع سیستم تهویه در یک گلخانه میست با توجه به حجم گلخانه انتخاب می‌شود تا تهویه مناسب در کل گلخانه انجام شود.

3- سیستم های برودتی و حرارتی:  این سیستمها باید بتوانند در زمان مناسب فضای گلخانه را به‌طور مطلوب گرم و یا سرد کنند. 

4- شاسی:  این شاسیها به صورت سیمانی زمینی یا ایستاده در گلخانه‌ها متداول هستند که دارای عرض حدود 150 سانتیمتر (عرض شاسیهای کنار دیوار 80-70 سانتیمتر در نظر گرفته شود)، طول متناسب با طول گلخانه و عمق حدود 70-60 سانتیمتر می‌باشند.  سیستم میست و پاگرما در این شاسی‌ها تعبیه شده و هر شاسی از محیط کشت مناسب و استریل جهت کاشت قلمه پر می‌شود.

ب- گلخانه‌های انطباق و انتظار به منظور نگهداری نهال باید دارای ویژگیهای زیر باشند:

1-   سیستم‌های حرارتی وبرودتی مناسب.

2- سیسم تهویه کارآمد.

3- تجهیزات آبیاری (بارانی، قطره‌ای و ...) كه متناسب با تعداد نهال توليدي طراحي و احداث مي‌شوند.

4- بستر گلخانه‌های انطباق و انتظار باید با آجر یا سیمان پوشیده شده باشد تا ریشه نهال از زیر کیسه پلاستیک به داخل خاک بستر گلخانه نفوذ نکند.

5- خاک گلدان باید ضد عفونی شده و آب مصرفی باید از منبع مطمئن و سالم تهیه شود.

6- گلخانه نباید در محلی احداث شود که آفات و بیماریهای مهم و قرنطینه‌ای زیتون شایع باشد و همچنین گلخانه میست نباید در داخل باغ زیتون واقع شود.

شرایط تولید نهال استاندارد زیتون به

روش غیر جنسی

  شرایط و امكانات ضروري برای تولید نهال استاندارد زیتون با استفاده از قلمه نیمه خشبی:

1-   گلخانه گرم و مرطوب مجهز به سیستم میست و پاگرما که حجم آن با توجه به میزان تولید متغیر است. 

- دمای بستر کاشت قلمه (پاگرما) در زمان ریشه‌زایی قلمه‌ها باید 25-24 درجه و پس از ریشه‌زایی 22-21 درجه سانتیگراد باشد. 

- دمای فضای داخل گلخانه باید حدود  6-4 درجه از دمای بستر پاگرما کمتر باشد.

- رطوبت نسبی داخل گلخانه باید 90-80 %  باشد. 

2-   قلمه باید از شاخه‌ای یکساله و یا حداکثر دو ساله تهيه شده باشد.

3-  سلامت درختان مادري موجود مورد استفاده جهت قلمه‌گیری باید مورد مدیریت حفظ نباتات و مؤسسه تحقيقات ثبت و گواهي بذر و نهال و يا نمايندگان استاني آنها قرار گرفته باشد. 

4-  اصالت درختانی که از آنها قلمه تهیه می‌شود باید توسط مؤسسات محصولی یا مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر و مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال مورد تأیید قرار گرفته باشد.

5-  سلامت بستر کاشت و آب آبیاری باید به تأیید مؤسسه تحقيقات خاك و آب و يا نماينده آن در استان رسیده باشد.

6-  زمان مناسب قلمه‌گیری بسته به موقعیت محل و شرایط محیط در نظر گرفته شود.  ولی اغلب قلمه گیری‌ها در دو زمان اوایل تا اواخر پاییز (قبل از رسیدن سرمای زمستان) و یا در اواخر زمستان تا اواخر فروردین ماه (قبل از باز شدن جوانه‌های گل) میباشد.

7-  طول قلمه زیتون باید حدود 18-15 سانتیمتر و قطر آن بيش از 4 میلیمتر باشد و هر قلمه دارای 6-4 برگ سالم در انتهای قلمه باشد.

8-  ته قلمه‌ها باید به هورمون ریشه‌زا که اغلب ایندول بوتیریک اسید 3 تا 4 درهزار است، به مدت 5 -3 ثانیه آغشته و پس از تکاندن قلمه‌ها آنها را بر روی پارچه تمیز پهن شوند تا محلول هورمونی ته قلمه‌ها خشک شود.  سپس قلمه‌ها در بستر مناسب (پا گرما) کاشته مي‌شوند. 

9-  تا زمان ریشه‌ دار شدن قلمه‌ها باید سطح برگها نیمه مرطوب حفظ شود که این عمل با استفاده از میست ممکن می‌گردد.

10-  عمق بستر کاشت در سکوی پا گرما حدود 70-60 سانتیمتر در نظر گرفته می‌شود، بطوریکه پس از زیر‌سازی با قلوه سنگ و شن درشت و تجهیز با سیستم آب گرم، حدود 20 سانتیمتر روی آن از محیط مناسب کشت قلمه پر می‌شود.  

11- فاصله قلمه‌ها در بستر پاگرما طوری انتخاب شود که در هر متر مربع آن حدود 1000 قلمه کاشته شود.

12-  نور مستقیم برای ریشه‌دار شدن قلمه‌ها ضروری نیست و باید روی سطح گلخانه‌ها با دوغاب گل‌سفید یا خاک و یا حصیر پوشانده شود تا حدود 50%  نور خورشید به قلمه‌ها برسد.

13- بايد پس از ریشه‌دار‌شدن قلمه‌ها، درست قبل از انتقال به گلدان پلاستیکی، رطوبت محیط به تدریج تا 55% کاهش ‌یابد.  دمای پاگرما نیز بتدریج کاهش می‌یابد تا به حدود 20 درجه سانتیگراد برسد.

14- گلدان پلاستیکی بايد دارای 25 سانتيمتر طول و 15-12 سانتيمتر قطر باشد,  به نحوی که ريشه نهال در طی زمان رشد از زير گلدان خارج نشود. 

15- ترکیب خاک گلدان باید 1 قسمت ماسه + 1 قسمت ماده آلی + 1 قسمت خاک زراعی باشد.

16- محيط كشت بايد قبل از مصرف با بخار آب و يا آب جوش و يا هر روش استاندارد ديگر عاري از آفات و عوامل بيماريزاي خاكزي شود.

17- کف بستر باید به نحوی باشد که ریشه مستقیماً با خاک بستر تماس حاصل نکند  (استفاده از پلاستیک جهت پوشش کف بستر مجاز نیست).

18-  قلمه‌های ریشه‌دار بلافاصله پس از برداشت از بستر میست به گلدان حاوی بستر مناسب و سالم قرار گرفته و آبیاری شوند.

شرایط تولید نهال استاندارد مرکبات به

 روش غیر جنسی

1.   رعایت ضوابط و الزامات عمومی تولید نهال در فضاهای بسته الزامی است

2.   فاصله کاشت بذر‌ها در شاسی باید حدود 3-2 سانتیمتر باشد تا حدود 1000 نهال در متر مربع تولید شود.

3.   انتقال نهالهای جوان به درون کیسه پلاستیک باید در مرحله 4-3 برگی انجام شود.

4.   ابعاد کیسه پلاستیک برای انتقال دانهالهای کوچک از شاسی 35 × 25 سانتیمتر باشد.

5.   جنینهای جنسی که در کنار جنینهای نوسلار در یک بذر رشد می‌کنند شناسایی و جدا شوند.

6.   باید ارتفاع محل پیوند 30 – 20 بالاتر از سطح خاک باشد.

7.   سربرداری پایه از بالای محل پیوند در پیوند بهاره بلافاصله پس از باز کردن پیوند و در پیوند پاییزه در بهار سال بعد صورت گیرد.

8.   سربرداری نهال باید از 100 – 80 سانتیمتری از سطح زمین صورت گیرد.

9.   به منظور ایجاد تاج مناسب درخت در باغ باید 5 – 4 شاخه فرعی با فاصله مناسب در جهات متفاوت نگهداری و بقیه حذف شوند.

نهال خرمای استاندارد حاصل از کشت بافت گیاهی

1.   رعایت ضوابط و الزامات عمومی تولید نهال در فضاهای بسته الزامی است

2.   اصالت درختانی که از آنها استفاده می‌شود باید توسط مؤسسه تحقیقات خرما و میوه‌های گرمسیری و مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال مورد تأیید قرار گرفته باشد.

3.   نهالهای حاصل از کشت بافت خرما باید دارای صفات درخت مادری باشند.

4.   ارتفاع نهال خرمای کشت بافتی در زمان انتقال بايد از محل یقه تا انتهاي بلند‌ترين برگ حداقل 40 سانتیمتر.

5.   نهال باید حداقل دارای 3 برگ اصلی سالم و فاقد پیچیدگی و دفرمگی باشد.

6.   گلدان مورد استفاده در مرحله نهایی و قبل از انتقال نهال به عرصه باید در اندازه‌‌ای انتخاب شده باشد که ریشه‌ نهال در آن دفرمه، کج و معوج، برگشته، کلافه و یا پیچیده نشود

7.   سیستم ریشه بندی نهال حاصل از کشت بافت خرما باید در زمان فروش به حد کافی توسعه یافته و در گلدان کاملاً مستقر شده باشد.

واحد باغبانی

 مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان نجف آباد